De weg van mijn vader (Max)

De weg van mijn vader

Vandaag ga ik mijn verhaal over mijn vader afsluiten. Ik voel dat ik dit nu wel móet doen omdat ik anders geen rust kan vinden en niet open kan zijn voor het volgende avontuur.

In mijn dromen komt van alles voorbij en in mijn waken vind ik facebook posts over Trump, over de nieuwe fascistische president van Brazilie, over de fascisten in Berlijn die gerechtelijk toestemming krijgen om hun vuil publiekelijk te spuien , over de rechtse macht in Oostenrijk, over de Indianen in de Amazone die letterlijk de strijd aangaan om hun land en Moeder Aarde te beschermen, over de mensen in Yemen die uitgehongerd en uitgemoord worden voor petro dollars, over de grenzeloze hebzucht en wreedheid van de afschuwelijk rijken en het onafzienbare lijden van hun slachtoffers……….
En ik lees over een meisje van 9 jaar die vertelt dat ze van de sterren komt en hier is om te helpen helen……….

Toen de Japanners in hun ongebreidelde veroveringen Indonesië in luttele maanden overspoelden en platwalsten, moest mijn vader zich net als alle andere soldaten overgeven. Hij moest zijn wapen inleveren en werd gevangen gezet. Waarschijnlijk in Tjimahi op Java (ten westen van Bandung). Vandaar werd hij via Tandjong Priok (haven van Jakarta) samen met honderden anderen in een vrachtschip gepropt en naar Singapore verscheept.

De omstandigheden in de schepen waarmee de Japanners de krijgsgevangenen vervoerden waren zeer slecht. Vandaar dat deze schepen de bijnaam Hellships kregen. In Singapore werden de gevangen gezamenlijk vastgezet in gebouwen die er op eerste gezicht mooi uitzagen. De gevangenen dachten: Nu krijgen we het beter. Al snel bleek dit anders, schijnbaar lukraak werden ze verdeeld in groepen om over land naar Saigon of Japan of Bangkok te gaan of met de boot naar Burma.

Mijn vader moest weer in een hell ship, nu naar Birma. Vele dagen in deze hel van ellende, als haringen in een ton, met zieke mensen met dysenterie en een martelende klim naar de toilethokjes op het dek en stank en ellende van hen die die klim niet meer konden maken. De hellships werden bovendien ook nog bestookt door de geallieerden. Een schip dat nabij voer werd gebombardeerd en verging en velen verdronken. De Japanners die in zee lagen werden het eerst gered, de gevangenen die in zee dreven moesten wachten tot ook zij aan de beurt kwamen. ( zie Youtube: Hell Ships naar Birma, Hell Trains Naar Thailand)

De Japanner die later één van de commandanten was van de kampen waar mijn vader zat, werd ook gered, ondanks verwoede pogingen van Nederlandse gevangen hem te laten verzuipen door reddingsvlotten op zijn kop te gooien. Het aantal keer dat mijn vader in elkaar geslagen werd door de Japanners is daar zeker niet minder door geworden.
In Birma werden de gevangenen ingezet om te werken aan de Birma railroad. Een hel op aarde die mijn vader overleefde, ondanks dysenterie, beriberi, malaria, honger, mishandeling, uitputting en schier eindeloze uitzichtloze ellende en wreedheid.

Nadat de dodenspoorweg in slechts ¼ van de geraamde tijd afgebouwd was, werd een groot deel van de nog overlevende gevangenen afgevoerd met de bedoeling ze weer elders als werkslaven in te zetten. Zo werd mijn vader over land naar Saigon ( tegenwoordig Vietnam, toen voormalig Frans Indochina) vervoerd. De bedoeling was om hier vandaan naar Japan getransporteerd te worden per schip. Gelukkig blokkeerden de geallieerden de haven van Saigon met succes.

Nadat er twee atoombommen op Nagasaki ( 6 augustus 1945) en Hiroshima( 9 augustus 1945) werden gegooid gaf Japan zich op 15 augustus 1945 over en tekende op 2 september 1945 de capitulatieovereenkomst.
– De atoombommen kostten tegen het eind van 1945 aan 250.000 mensen het leven en vele honderdduizenden zouden later alsnog ziek worden of overlijden aan stralingsziekten-
Eindelijk was WO2 voorbij.

In Saigon werden de gevangenen door de Japanse kampcommandant op appel geroepen en werd hun meegedeeld dat de oorlog voorbij was en “sorry”.
Toen deze commandant een Nederlander die op appel stond op de schouder klopte en “sorry” zei, veegde deze minzaam zijn schouder af, de Japanner wilde hem doodschieten en het kostte mijn vader samen met anderen een hele dag om op de japanner in te praten om hem te weerhouden dit ook werkelijk te doen.
Saillant detail: Ondanks dat de Japanners gecapituleerd hadden, behielden zij de wapens en werd hen opgedragen nu de veiligheid van de gevangenen te waarborgen en de orde te bewaken.
Ik kan me voorstellen dat dit zééééér frustrerend was voor de nu ex-krijgsgevangenen.

Eindelijk kon mijn vader in oktober 1945 terug naar Indonesië, hij kwam daar weer terug in dienst van de KNIL en maakte er de Bersiap, de Onafhankelijkheidstrijd en Politionele acties mee.
Hij werd de eerste Sportofficier van de KNIL in Makassar op Celebes. Daar trouwde hij mijn moeder en daar werd mijn oudste zus geboren.

Vrijwel direct na de capitulatie van Japan had Soekarno de onafhankelijke republiek Indonesië uitgeroepen, en begon aldus de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië. Het duurde nog tot eind 49 voordat Indonesië eindelijk officieel een soevereine staat werd.
Het uitroepen van de onafhankelijkheid van Indonesië maakte mijn vader mee in Bandung op Java.
Met toestemming was hij uit dienst getreden om hier de nieuwe studierichting sportonderwijzer te volgen. Zijn diploma werd gedagtekend op een datum net ná de onafhankelijkheidsverklaring ( 27 december 1949).
Mijn moeder was toen al in Nederland. Zij was op vakantieverlof naar Nederland, samen met mijn oudste zus en de inmiddels in Bandung geboren 1 jaar jongere zus, met het vliegtuig naar Nederland.( Dakota DC 2, tussenlanding in Arabië). Zij dachten later weer terug te keren maar dit werd onmogelijk, mijn vader verliet Indonesië een jaar later per boot.

En zo begon hun avontuur en verdere leven in Holland.
Mijn Holland, het land waar ik en mijn jongere broer geboren werden. In ons gezin met een onuitgesproken verleden en een groot zwijgen, een groot verdriet dat zó lang door mij niet begrepen werd.
De reis naar Indonesië heeft mij heel veel gebracht, mijn respect voor mijn ouders is groot en nu gesteund door weten en begrip.
Lieve Ma lieve Pa, ik groet jullie vanuit mijn hart, dank dat jullie ons op de wereld brachten en dank voor wat jullie ons gaven. Ik hoop dat waar jullie ook zijn, jullie rust vrede en geluk mogen ondervinden.